
Sprawozdanie CBAM – wszystko, o czym powinien wiedzieć importer
Graniczny podatek węglowy (CBAM) budzi wiele emocji wśród importerów towarów wysokoemisyjnych. Sprawdź, dlaczego i kogo dotyczy.
O czym przeczytasz?
CBAM – co to jest?
CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), czyli graniczny mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji, jest jednym z narzędzi wprowadzonych przez Unię Europejską w ramach pakietu Fit for 55.
Celem CBAM jest walka ze zmianami klimatycznymi i wzmocnienie ochrony środowiska poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Mechanizm CBAM ma również za zadanie wyrównać warunki konkurencji między producentami europejskimi a producentami z krajów trzecich, gdzie normy ochrony środowiska są mniej rygorystyczne.
Dokładnie 1 października 2023 r. Komisja Europejska wprowadziła obowiązek składania kwartalnych raportów CBAM. Do 31 grudnia 2025 r. trwa okres przejściowy. W tym czasie każdy importer sprowadzający do krajów UE towary, takie jak stal, aluminium lub cement, musi raportować poziom emisji wbudowanych, które powstały w procesie produkcji.
W przypadku gdy emisje bezpośrednie i wbudowane są wyższe niż te wynikające z europejskich standardów, importer może zostać zobowiązany do poniesienia dodatkowych kosztów wynikających z mechanizmu dostosowania cen.
Zobacz również:
CBAM i towary objęte mechanizmem
Sprawozdania CBAM dotyczą importerów sprowadzających towary objęte mechanizmem do UE. Oto lista kluczowych towarów:
- Żelazo i stal – w tym m.in. rury stalowe, profile, pręty, kęsy, taśmy stalowe.
- Cement – w tym cement portlandzki i klinkier cementowy.
- Nawozy – takie jak azotowe, fosforowe czy potasowe.
- Aluminium – w tym pręty, profile, druty, blachy i stopy aluminium.
- Energia elektryczna – szczególnie z krajów trzecich, gdzie produkcja generuje wysokie emisje gazów cieplarnianych.
Celem ustalenia, czy dany produkt podlega CBAM, należy porównać kody CN (Combined Nomenclature) towarów w dokumentach celnych z załącznikiem I do rozporządzenia 2023/956.
Dokładną listę towarów podlegających pod mechanizm CBAM wraz z ich kodami CN znajdziesz tutaj.

Do kiedy należy złożyć CBAM?
Od lipca 2024 r. weszły w życie zmiany w wymogach dotyczących raportowania emisji w ramach CBAM. W raportach za III kwartał 2024 r. (obejmuje okres od 1 lipca 2024 r.) będzie wymagane wskazanie rzeczywistych wartości emisji CO2. Wartości domyślne przestaną być uwzględniane przez KE. W tym kontekście coraz istotniejsze staje się nawiązanie współpracy z dostawcami i producentami towarów spoza UE w celu pozyskania rzetelnych danych o realnych emisjach.
Poniżej przedstawiamy terminarz składania deklaracji CBAM w II połowie 2024 roku:
- Sprawozdanie za III kwartał 2024 r. (obejmujący okres od 1 lipca do 30 września 2024 r.)
Termin złożenia: do 31 października 2024 r. Pamiętaj – wartości domyślne nie będą już akceptowane przez Komisję Europejską. - Sprawozdanie za IV kwartał 2024 r. (obejmujący okres od 1 października do 31 grudnia 2024 r.)
Termin złożenia: do 31 stycznia 2025 r.
Uwaga: Niezłożenie sprawozdania, przekroczenie terminu lub nieskorygowanie błędów w sprawozdaniu, będzie skutkować nałożeniem kary finansowej na importera w wysokości od 10 do 50 EUR za tonę niezgłoszonych emisji. Kary będą waloryzowane zgodnie z europejskim wskaźnikiem cen konsumpcyjnych.
Rejestr przejściowy CBAM i składanie sprawozdań
Podczas okresu przejściowego raporty CBAM składane są elektronicznie za pośrednictwem rejestru przejściowego CBAM. Ten etap przygotowuje importerów do pełnego wdrożenia mechanizmu od 2026 roku. Dostęp do rejestru CBAM wymaga zgłoszenia na platformie PUESC i uzyskania odpowiednich uprawnień, np. C31 „Dostęp do rejestru CBAM”.
Raportowanie obejmuje:
- Dane dotyczące rzeczywistej ilości towarów przywiezionych.
- Informacje o emisjach wbudowanych w produkcji towarów importowanych.
- Wartości rzeczywiste emisji CO₂, ponieważ od lipca 2024 r. wartości domyślne przestaną być akceptowane.
Jak złożyć raport CBAM?
W okresie przejściowym, trwającym do 31.12.2025 r., raporty CBAM składane za pośrednictwem tymczasowego rejestru CBAM w formie elektronicznej. Ich weryfikacją zajmuje się Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), który w Polsce pełni rolę organu odpowiedzialnego za CBAM.
Gdzie złożyć sprawozdanie CBAM?
Jak wskazuje KOBiZE, dostęp do rejestru przejściowego CBAM jest możliwy po wcześniejszym uzyskaniu dostępu przez platformę PUESC oraz uzyskanie rozszerzonego uprawnienia C31 „Dostęp do rejestru CBAM”. Zgłoszenia możesz dokonać samodzielnie lub za pośrednictwem przedstawiciela celnego.
Obowiązki wynikające z mechanizmu CBAM
Każdy importer musi spełniać obowiązki sprawozdawcze, które obejmują:
- Deklarowanie ilości towarów przywiezionych na teren UE.
- Przekazywanie szczegółowych danych o emisjach wbudowanych i bezpośrednich w procesie produkcji.
- Współpracę z dostawcami z krajów trzecich w celu pozyskania informacji o emisjach gazów cieplarnianych.
CBAM – zmiany w obliczaniu emisji wbudowanych
Od lipca 2024 r. raporty muszą zawierać rzeczywiste dane o emisjach CO2. Wartości domyślne nie będą już uwzględniane przez Komisję Europejską. Dlatego istotne jest, aby importerzy współpracowali z producentami i dostawcami spoza UE, aby uzyskać dokładne informacje dotyczące emisji związanych z produkcją towarów importowanych.
Kary za niespełnienie obowiązków CBAM
Brak terminowego raportowania lub niespełnienie wymagań mechanizmu CBAM skutkuje karami finansowymi, które wynoszą od 10 do 50 EUR za tonę niezgłoszonych emisji. Kara jest waloryzowana zgodnie z unijnym wskaźnikiem cen konsumpcyjnych.
Mechanizm dostosowywania cen na granicach – przyszłość
Mechanizm dostosowywania cen na granicach UE jest wprowadzany stopniowo, a jego pełne wdrożenie ma nastąpić do końca 2026 roku. CBAM odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych w handlu międzynarodowym oraz w promocji zrównoważonych standardów w globalnej produkcji.
Podsumowanie
Mechanizm CBAM i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego wprowadzają nowe regulacje w zakresie raportowania emisji gazów cieplarnianych. Od 2024 roku importerzy muszą spełniać surowsze wymogi dotyczące emisji wbudowanych w towary objęte CBAM. Warto, by importerzy dostosowali swoje działania do nowych przepisów i zadbali o transparentność w całym łańcuchu dostaw. Mechanizm CBAM to nie tylko obowiązek, ale także szansa na ochronę środowiska i wzmocnienie konkurencyjności producentów na rynku UE.