
Celnik – kim jest i jakie są jego obowiązki?
Celnicy odgrywają ważną rolę w krajowej administracji skarbowej, wspierając walkę z przestępczością gospodarczą. Jaki jest zakres obowiązków funkcjonariusza celno-skarbowego? Jakie wymogi należy spełnić, by pełnić rolę celnika?
O czym przeczytasz?
Celnik – kto to jest?
Musisz wiedzieć, że obecnie „celnik” to nieaktualny termin, którym określa się funkcjonariusza celno-skarbowego, jednak ze względu na wieloletnie przyzwyczajenie i krótszą formę, „celnik” nadal pozostaje w powszechnym użyciu. Nazwa tej funkcji uległa zmianie w 2017 roku, kiedy Polską Służbę Celną zastąpiła Służba Celno-Skarbowa. Podlega ona pod Ministerstwo Finansów i należy do grupy służb mundurowych.
Celnik to urzędnik państwowy, którego głównym zadaniem jest kontrola wywożonych i wwożonych towarów na teren danego kraju. Odpowiada za nadzór nad przestrzeganiem przepisów celnych, kontrolę oraz zapobieganie przepływu niebezpiecznych i nielegalnych materiałów przez granice oraz za prewencję przestępstw skarbowych.
Praca celnika ma kluczowe znaczenie dla ochrony gospodarki, bezpieczeństwa publicznego i przestrzegania umów międzynarodowych. Celnicy pełnią służbę w urzędach celnych, na granicach, w portach i na lotniskach.
Aby zostać celnikiem w Polsce, kandydat musi posiadać obywatelstwo polskie, świadectwo ukończenia szkoły średniej oraz pełnię praw publicznych. Kandydat nie może być skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ani przestępstwo skarbowe. Dodatkowo wymaga się od niego nieposzlakowanej opinii, dobrego stanu zdrowia oraz pomyślnego przejścia testów sprawności fizycznej i psychologicznych.

Na czym polega praca celnika?
Praca celnika jest różnorodna i wymagająca, obejmuje zarówno działania w terenie, jak i prace administracyjne. Dokładny zakres odpowiedzialności w tym zawodzie zależy od stopnia stanowiska, jednak do podstawowych obowiązków służbowych celnika należą m.in.:
- pobór należności celnych,
- sporządzanie dokumentacji celnej,
- kontrolę przewożonego towaru,
- współpracę z organizacjami międzynarodowymi oraz organami celnymi z innych krajów,
- kierowanie ruchem celnym,
- pobór podatku paliwowego,
- pobór podatku akcyzowego.
Celnicy pełnią także ważną rolę w monitorowaniu i zapobieganiu naruszeniom przepisów dotyczących ochrony środowiska oraz towarów strategicznych.
Ile zarabia celnik?
Wynagrodzenie celnika zależy od zajmowanego stanowiska, stażu pracy oraz wyników uzyskiwanych w służbie. Podstawowa pensja funkcjonariusza celno-skarbowego w Polsce zaczyna się od ok. 4 000 zł brutto, ale może wzrosnąć w zależności od pełnionych obowiązków, dodatków za pełnienie służby w trudnych warunkach czy premii uznaniowych. Dodatkowo celnicy mogą liczyć na stabilne zatrudnienie, premie, a także uczestnictwo w programach sportowo-rekreacyjnych.
Czy celnik i agent celny to to samo?
Choć terminy „celnik” i „agent celny” bywają używane zamiennie, są w to w rzeczywistości dwie różne profesje o odmiennym zakresie obowiązków. Celnik jest funkcjonariuszem służby celnej, który działa w imieniu państwa, egzekwując przepisy prawa celnego. Agent celny natomiast reprezentuje klientów przed organami celnymi, pomagając w przygotowaniu dokumentacji, sporządzaniu zgłoszeń celnych i przeprowadzaniu odpraw celnych.
Celnicy nadzorują m.in. pobór opłaty paliwowej, kontrolują dokumenty transportowe oraz współpracują z organizacjami międzynarodowymi. Agenci celni skupiają się na kompleksowej obsłudze klientów, oferując wsparcie w odprawach celnych, a także sprawach tj. deklaracja INTRASTAT, czy rozliczenie VAT w imporcie.
Podsumowanie
Celnicy są istotnym ogniwem w systemie kontroli międzynarodowego handlu, zapewniając przestrzeganie przepisów oraz bezpieczeństwo gospodarcze kraju. Praca celnika wymaga wszechstronnych kompetencji, znajomości języków obcych i umiejętności działania pod presją czasu.