Konosament – czym jest morski list przewozowy?

Morski list przewozowy – czym jest konosament?

Konosament, znany również jako morski list przewozowy oraz ang. Bill of Lading, w skrócie B/L, to jeden z ważniejszych dokumentów w międzynarodowym transporcie morskim. Stanowi dowód zawarcia umowy przewozu między załadowcą a przewoźnikiem oraz pełni funkcję papieru wartościowego, który może podlegać obrotowi handlowemu.

Konosament jest niezbędny do załatwienia formalności celnych tj. odprawa celna, a także do dochodzenia roszczeń w przypadku opóźnień, uszkodzeń lub innych nieprawidłowości związanych z przewozem Twojego towaru.

Rodzaje konosamentu

W zależności od sposobu wystawienia i przenoszenia praw do ładunku, wyróżniamy kilka typów konosamentów. Każdy z nich pełni nieco inną rolę w procesie transportu.

• Konosament imienny (ang. straight bill of lading) – wystawiany na konkretną osobę lub firmę. Tylko wskazany odbiorca może odebrać przesyłkę. Nie może podlegać obrotowi, dlatego jest bezpieczniejszy, ale mniej elastyczny.

• Konosament na zlecenie (ang. to order bill of lading) – może być przenoszony na inne osoby za pomocą indosu. Jest powszechnie stosowany w handlu międzynarodowym, zwłaszcza gdy towar stanowi zabezpieczenie transakcji.
• Konosament na okaziciela (ang. bearer bill of lading) – umożliwia odbiór towaru każdej osobie, która fizycznie posiada dokument. Najrzadziej stosowany ze względu na większe ryzyko.

Jakie funkcje pełni konosament?

Konosament pełni trzy główne funkcje:

1. Dowodu zawarcia umowy przewozu – dokumentuje ustalenia między stronami, w tym warunki danej umowy.
2. Pokwitowania odbioru – potwierdza, że towar został przyjęty przez przewoźnika.
3. Dokumentu reprezentacyjnego towaru – konosament może podlegać obrotowi, co oznacza, że stanowi prawo do rozporządzania ładunkiem.

Zobacz również: Kod celny

Co zawiera konosament?

Typowy konosament powinien zawierać następujące informacje:

1. oznaczenie przewoźnika;
2. oznaczenie załadowcy;
3. oznaczenie odbiorcy/stwierdzenie, że konosament został wystawiony na zlecenie albo na okaziciela;
4. nazwę statku;
5. określenie ładunku z podaniem jego rodzaju i stosownie do okoliczności – jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi;
6. określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania;
7. znaki główne niezbędne dla stwierdzenia tożsamości ładunku, podane przez załadowcę na piśmie przed rozpoczęciem ładowania,
8. oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika albo wzmiankę, że ich zapłata w całości już nastąpiła lub powinna nastąpić stosownie do postanowień zamieszczonych w innym dokumencie;
9. nazwę miejsca załadowania;
10. nazwę miejsca wyładowania albo określenie, kiedy lub gdzie nastąpi wskazanie miejsca wyładowania;
11. liczbę wydanych egzemplarzy konosamentu;
12. datę i miejsce wystawienia konosamentu;
13. podpis przewoźnika albo kapitana statku lub innego przedstawiciela przewoźnika.

Dokładność danych w konosamencie ma kluczowe znaczenie, ponieważ dokument ten służy m.in. do stwierdzenia tożsamości ładunku w trakcie odprawy celnej.

Niekompletne dane na konosamencie – jakie są konsekwencje?

Brak istotnych informacji w konosamencie może poważnie utrudnić lub wręcz uniemożliwić załatwienie formalności celnych. Błędy lub pominięcia, takie jak brak oznaczenia odbiorcy, niedokładne określenie ładunku, brak informacji o adresie odbiorcy czy miejscu przeznaczenia przesyłki, mogą skutkować:

• zatrzymaniem towaru przez urząd celny,
• opóźnieniami w dostawie i dodatkowymi kosztami magazynowania,
• trudnościami w dochodzeniu roszczeń wobec przewoźnika,
• ryzykiem odmowy odbioru towaru przez końcowego klienta,
• problemami z ubezpieczeniem przesyłki.

W skrajnych przypadkach, gdy dane są nieczytelne lub sprzeczne, odbiorca może nie uzyskać dostępu do przesyłki mimo posiadania dokumentów. Dlatego tak ważne jest, by konosament zawierał wyżej wskazane informacje w sposób kompletny i zgodny z dokumentacją przewozową oraz rzeczywistym stanem ładunku.

Inne listy przewozowe

Konosament to list przewozowy stosowany w transporcie morskim. Pewnie zastanawiasz się, jakie dokumenty stosuje się w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym?

W przypadku transportu drogowego stosuje się CMR, w transporcie kolejowym CIM, a w lotniczym AWB. Podobnie jak konosament, wspomniane listy przewozowe pełnią funkcję dowodu zawarcia umowy przewozu i zawierają dane nadawcy, odbiorcy, szczegóły dotyczące towaru, a także warunki przewozu.