System REX – czym jest i jak działa system zarejestrowanych eksporterów?

System REX – co to właściwie jest?

System REX to unijny mechanizm rejestracji eksporterów, wprowadzony w 2017 r. Jego głównym zadaniem jest uproszczenie i unowocześnienie procedur związanych z potwierdzaniem preferencyjnego pochodzenia towarów.

Dzięki REX przedsiębiorca, który uzyska numer rejestracyjny, może samodzielnie sporządzać oświadczenia o pochodzeniu na fakturach lub innych dokumentach handlowych – zamiast każdorazowo ubiegać się w urzędzie celnym o świadectwo EUR.1.

Mówiąc wprost, zamiast wystawiać tradycyjne świadectwo (np. EUR.1), eksporter samodzielnie składa na fakturze deklarację o preferencyjnym pochodzeniu, podając swój numer REX.

Najważniejsze korzyści płynące dla eksportera z tego rozwiązania to przede wszystkim mniej formalności i papirologii, a także pośrednio przyspieszenie procesu odprawy celnej towaru.

System REX stosowany jest w wielu przypadkach, m.in. w ramach Ogólnego Systemu Preferencji (GSP) oraz w umowach handlowych, takich jak CETA (UE-Kanada), czy z Japonią.

GSP, czyli ogólny system preferencji – czym jest i jak działa?

GSP (ang. Generalised Scheme of Preferences), czyli Ogólny System Preferencji, to jednostronny system handlowy, który Unia Europejska przyznaje wybranym krajom rozwijającym się. W ramach GSP towary pochodzące z tych państw mogą być importowane na teren UE ze stawką celną obniżoną lub całkowicie zerową.

Jak to działa w praktyce?

• Kraj objęty GSP wysyła towary do UE.
• Jeśli produkty spełniają reguły preferencyjnego pochodzenia, importer może skorzystać z obniżonych stawek celnych.
• Dowodem jest oświadczenie eksportera zarejestrowanego w systemie REX.

Dzięki temu kraje rozwijające się zyskują lepszy dostęp do europejskiego rynku, a importerzy z UE – tańsze produkty.

Kraje objęte GSP

Preferencyjne i niepreferencyjne pochodzenie towarów

Zanim przejdziemy do szczegółów dotyczących Systemu REX, warto wyjaśnić, czym jest pochodzenie towarów. To nic innego jak „obywatelstwo” produktu w rozumieniu prawa celnego – wskazuje, w którym kraju został on wyprodukowany lub poddany istotnej obróbce.

Wyróżniamy dwa rodzaje pochodzenia:

• preferencyjne, które daje możliwość korzystania z ulg celnych w ramach umów międzynarodowych,
• niepreferencyjne, które służy m.in. do oznakowania towarów („Made in…”) czy stosowania środków ochronnych w handlu.

Poniżej rozwijamy oba pojęcia.

Preferencyjne pochodzenie towarów

Preferencyjne pochodzenie ma kluczowe znaczenie w handlu z krajami, z którymi UE podpisała umowy o wolnym handlu lub przyznała jednostronne preferencje (GSP).

Aby produkt uzyskał status preferencyjny, musi spełnić reguły pochodzenia określone w danej umowie. Mogą to być m.in.:

• całkowite wytworzenie w danym kraju (np. warzywa wyhodowane w Polsce),
• określony stopień przetworzenia surowców (np. produkcja odzieży w Bangladeszu z importowanych materiałów, jeśli spełnia kryteria wartości dodanej).

Potwierdzeniem preferencyjnego pochodzenia jest:

• świadectwo EUR.1,
• deklaracja na fakturze,
• oświadczenie eksportera REX.

Niepreferencyjne pochodzenie towarów

Niepreferencyjne pochodzenie nie daje prawa do obniżonych ceł, ale pełni inne ważne funkcje:

• jest podstawą do stosowania środków ochronnych, takich jak cła antydumpingowe czy kontyngenty,
• decyduje o oznakowaniu „Made in…”,
• służy do celów statystycznych i polityki handlowej.

Reguły ustalania niepreferencyjnego pochodzenia są prostsze: produkt musi być w całości uzyskany w danym kraju lub istotnie przetworzony w taki sposób, że zmienia swoją klasyfikację taryfową.

System zarejestrowanych eksporterów – jak w nim zaistnieć?

Aby rozpocząć korzystanie z systemu REX, przedsiębiorca z siedzibą w UE musi zarejestrować się na portalu dla przedsiębiorców REX Komisji Europejskiej.

Proces wygląda następująco:

1. Złożenie wniosku online – eksporter/producent loguje się do portalu REX i wypełnia formularz zgłoszeniowy.
2. Weryfikacja danych – zgłoszenie jest sprawdzane przez właściwe organy celne państwa członkowskiego.
3. Nadanie numeru REX – po akceptacji wniosku przedsiębiorca otrzymuje indywidualny numer rejestracyjny.
4. Korzystanie z numeru – od tego momentu eksporter może samodzielnie wystawiać oświadczenia o pochodzeniu na fakturach i innych dokumentach handlowych.

Numer REX jest ważny bezterminowo, ale przedsiębiorca ma obowiązek aktualizować swoje dane w systemie w przypadku zmian organizacyjnych lub prawnych.

Kiedy posiadanie numeru REX jest obowiązkowe?

Numer REX jest obowiązkowy w kilku przypadkach:

• przy eksporcie towarów z UE do krajów objętych GSP, jeśli wartość przesyłki przekracza 6000 EUR,
• przy eksporcie w ramach niektórych umów handlowych UE (np. CETA z Kanadą),
• w sytuacjach, gdy oświadczenie na fakturze ma zastąpić tradycyjne świadectwo EUR.1.

Dla przesyłek o wartości do 6000 EUR oświadczenie o pochodzeniu może złożyć każdy eksporter – rejestracja w REX nie jest wtedy wymagana.

Lista obowiązków eksporterów unijnych sporządzających oświadczenia o pochodzeniu towaru

Eksporter, który korzysta z systemu REX i wystawia oświadczenia o pochodzeniu, musi:

• posiadać numer rejestracyjny REX,
• umieszczać go w każdym oświadczeniu o pochodzeniu,
• znać i stosować reguły pochodzenia określone w danej umowie handlowej,
• przechowywać dokumenty potwierdzające pochodzenie towarów (najczęściej przez 3 lata),
• udostępniać dokumentację organom celnym na ich żądanie,
• dbać o poprawność i rzetelność sporządzanych oświadczeń – w razie błędów przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność,
• aktualizować swoje dane w systemie w przypadku zmian (np. adresowych czy organizacyjnych).

Podsumowanie

System REX to narzędzie, które znacząco ułatwia życie eksporterom – pozwala im samodzielnie potwierdzać preferencyjne pochodzenie towarów, bez konieczności każdorazowego ubiegania się o świadectwo w urzędzie celnym. Jednak korzystanie z tego systemu wymaga znajomości przepisów i odpowiedzialności za składane deklaracje.

Jeśli planujesz rozpocząć eksport z wykorzystaniem preferencji celnych i potrzebujesz wsparcia w rejestracji do systemu REX, skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci przejść przez cały proces i zadbać o poprawność dokumentacji.